مسکن انسان پیوستگی نزدیکی با کیفیتهای زندگی انسانی دارد. کیفیتهایی مانند امنیت، تعامل با انسان‌های دیگر و یا جلوگیری از نفوذ ناخواسته افراد به درون زندگی. مسکن در مقایسه با دیگر محیطها، محیط زندگی دائمی انسان است و نسبت به سایر اماکن بیشترین زمان زندگی خود را در آن سپری می کند و بیشترین وابستگی را به آن پیدا می‌کند.
مفهوم مسکن علاوه بر محدوده فیزیکی واحد مسکونی کل محیط مسکونی را نیز در بر می‌گیرد که شامل کلیه خدمات و تسهیلات ضروری مورد نیاز برای خانواده مانند اشتغال، آموزش، خرید، بهداشت و تفریح نیز میگردد. در واقع تعریف و مفهوم عام مسکن یک واحد مسکونی نیست، بلکه محیط مسکونی را نیز در بر می‌گیرد. به عبارت دیگر مفهوم مسکن تنها یک سرپناه فیزیکی نیست و کلیه محیطهای مورد نیاز خانواده، یعنی خدمات و تسهیلات عمومی لازم برای زندگی را نیز شامل میگردد. این دیدگاه بر این موضوع تأکید دارد که شهر مانند هر موجود زنده از اجزایی تشکیل شده که اصلیترین عنصر در شکل گیری آن را میتوان مسکن دانست(همان، ۶).
خرید آپارتمان در تهران تا دو میلیارد
الگوهای خانه با توجه به رفتارهای جمعی
در گذشته خانهای که برای همه ملتها تجویز میگردید، فقط الگوی عام رفتار فیزیکی را مطرح میکرد در حالی که امروزه توجه به رفتارهای فرهنگی خانواده و رفتارهای جمعی در محیطهای اجتماعی نیز اهمیت پیدا می کند. لذا نقش مسکن تامین نیازهای کیفی زندگی انسان و فراهم کردن شرایط مطلوب برای خانوادهها و فعالیتهای اجتماعی است. این مهم ثبات و همبستگی خانوادگی را به همراه دارد. نقش دیگر مسکن بر مشارکت خانواده در اجتماعی بزرگتر است. زیرا تماس اجتماعی نیز یکی از نیازهای اساسی انسان است که نوع و گستره آن وابسته به فرهنگ جوامع میگردد. در حقیقت این بدان معنا است که مشارکت اجتماعی خانواده بر مسکن تاثیر می گذارد، این تاثیر از یک سو سلسله مراتب و انتظام فضاهای داخلی واحد مسکونی را از سرپناه متفاوت می کند، و از سوی دیگر بر نحوه ترکیب واحدها و تأمل آن ها با یکدیگر در نظام کلان بافت مسکونی تاثیر خواهد گذاشت(همان، ۷).
اما کیفیتهایی را که مهمترین ارزشهای مورد نظر ساکنان در یک محیط میباشند را نمی توان به سادگی در طراحی مسکن برای همه زندگیها تجویز نمود. زیرا کیفیتها با موضوعات بسیاری مانند روش زندگی مردم، گونه های مختلف مسکن، نحوه آرایش متفاوت واحدها در مجموعهها، نحوه عمل و مزیت هر یک از آرایشها، نحوه تامین کیفیتها در فرهنگهای مختلف و نحوه رفتار انسانها و تعاملشان با محیط، در ارتباط هستند(همان، ۷).
تحولات عمده در فنآوریهای جدید اطلاعاتی و ارتباطی، که به عنوان انقلاب اطلاعاتی از آن یاد می شود به سرعت درحال متحول ساختن جوامع انسانی به ویژه شهرها هستند. این تحولات نظریات جدیدی را در مورد مسکن و شهرهای آینده مطرح ساخته است. عدهای معتقدند که شهرها به دلیل مشکلات زیست محیطی و بحران انرژی در آینده به طرف متراکم شدن پیش خواهند رفت. به هر حال مسکن همواره به عنوان مکان زندگی خصوصی خانوادهها پابرجا باقی خواهد ماند. اگر چه گسترش فنآوری ارتباطات در زمینههای مختلف از حضور فیزیکی انسان در بخششهای مختلف شهر خواهد کاست، اما به حضور او در واحد مسکونی خواهد افزود(همان، ۸).
در واقع شهروندان برخلاف گذشته بیشترین ساعات شبانه روز را در مسکن و محیطهای مسکونی سپری خواهند کرد. لذا حضور آن ها در مسکن و محیطهای پیرامون آن به مراتب بیشتر از حضورشان در سایر نقاط شهری خواهند بود. این موضوع اهمیت توجه به کیفیتها را بیشتر نمایان می کند (همان، ۸).
انواع مسکن
با توجه گستردگی بحث مسکن، میتوان انواع مسکن را با توجه به نقطه نظرات فراوانی ارائه نمود، این نقطه نظرات می‌تواند یکی یا ترکیبی از موارد زیر باشد:
-
- وجود یا عدم وجود و نوع فضای باز خصوصی و نیمه عمومی
-
- فرم
-
- موقعیت نسبت به شهر
-
- وضعیت اقتصادی ساکنین و همسایهها
-
- شکل و نحوه ترکیب با محیط
-
- جهت ساختمان و سایر راهکارها با توجه به اقلیم
-
- نوع مصالح مورد استفاده، نوع اسکلت و . . . .
شکل و ظاهر ساختمان
الف) طراحی و اجرای ساختمانها باید بصورتی باشد که به منظر خیابانها، محله و مظاهر فرهنگی، طبیعی و ویژگیهای ارزشمند محیط لطمه نزند.
ب) ساختمان باید طوری طراحی شود که فرم، مقیاس، مصالح، رنگ و تناسبات حجم آن با محیط اطراف هماهنگ باشد.
ج) بندهای فوق در مورد تابلوها، مبلمان شهری و تندیسهای واقع در فضاهای شهری نیز مصداق دارد.
د) تشخیص مناسب بودن ساختمانها و عناصر شهری در بندهای فوق با نهاد مسئول امر ساختمان خواهد بود.
ه) نهاد مسئول امر ساختمان باید شوراهای تخصصی بازنگری طرحها را جهت رسیدگی به موارد فوق ایجاد نماید.
الزامات کارگاه ساختمانی
الف) کارگاههای ساختمانی و تجهیزات آن باید طوری در محوطه مکانیابی شود که بر اساس قوانین موجود و مقررات ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا (مبحث دوازدهم)بوده و خطری نداشته و یا ایجاد مزاحمت نکند.
ب) در هنگام ساخت، از پیادهروها و تأسیسات و تجهیزات شهری، فاضلاب و شیرهای آتش نشانی، علائم اداره نقشه برداری و غیره باید مراقبت گردد و در مدت زمان ساخت دسترسی مأمورین ذیربط به آن ها ممکن باشد.
